Muziek maken en de bewegingen
Spelen en zingen op hoog niveau is alleen mogelijk door het gericht gebruiken en samengaan van zintuiglijke waarnemingen en informatie over de motoriek tijdens het spelen uit het bewegingsapparaat zelf.

Kinestethische prikkels
Kinestetische prikkels uit kapsels, banden, gewrichten, spieren, et cetera tijdens het spelen informeren de waarnemings (sensorische) gebieden in de hersenen. Samen met feedback- prikkels vooral uit het gehoor en het gezicht, moet er voldoende info binnenkomen voor de muzikant om te bepalen of de performance aan de gestelde hoogste eisen voldoet.

Breithaupt schreef begin vorige eeuw al een standaardwerk op welke wijze concertpianisten hun bewegingen moesten inrichten om een perfecte toucher te krijgen. Ook zijn er oude publikaties die violisten de weg wijzen in moeilijke grepen in vioolconcerten.

Overbodige bewegingen worden hier en daar ook beschreven en bijvoorbeeld door Yehudi Menuhin aangeduid in het eerder genoemde boek van Ans Samama, Muscle Control for Musicians.

Alleen door een jarenlange training, beginnend rond het zesde levensjaar, gebruik makend van multimedia en geavanceerde audi-visuele apparatuur kan de sensomotorische training haar vruchten afwerpen. Moeilijke passages duizenden keren herhaald, door vallen en opstaan tot resultaat leidend.

Plastische veranderingen en aanpassingen in de synapsen (schakelstations) van sensomotorische- en gehoorsgebieden in de hersenen. En dat betekent dat men passages beter kan onthouden door op deze wijze te trainen. Zelf muziek maken op het allerhoogste niveau is één der meeste gecompliceerde activiteiten die de mens kent.

Plasticiteit houdt de capaciteit van het Centrale Zenuw Stelsel in waar het gaat om zich aan te passen aan veranderingen van omgevingsfactoren en nieuwe taken (passages/stukken/concerten) gedurende je hele leven. Daarbij gaat het niet alleen om versterking van bestaande neuronale paden en verbindingen. Bij het uitvoeren en instuderen van een nieuwe muzikale taak is het bekend dat veranderingen optreden in de myelinisatie (ruggenmergveranderingen), groei van de grijze hersenmassa en samenstelling der geleidende vezels.

Eenvoudig gezegd: door van kindsbeen af, moelijke passages dagelijks uren te oefenen, en duizenden keren te herhalen, maat voor maat soms, treden er gunstige verandering op in ruggenmnerg, verbindingen (synapsen), zenuwbanen, hersenmassa, et cetera. Alles gericht op het herkennen en opnieuw uit kunnen voeren van die specifieke taak. Uit het hoofd leren spelen is daarbij een onmisbaar gegeven.

Emotie speelt hier een enorm belangrijke rol. Zie ook 30.3. Hoe prettiger je voelt, hoe meer effect de training zal hebben. Hoe meer je emotie erbij betrokken is hoe beter.

Motoriek
Motoriek speelt daarin ook een voorname rol. Is er voldoende arousal (opwinding) dan zal men geneigd zijn enthousiaster te musiceren en erbij te bewegen. En deze bewegingen geven weer een feed-back, die het leerproces en speelproces versnellen en verbeteren. Als je een symfonieorkest bekijkt, zoals ik recent in juni 2009 zag met het Radio Filharmonisch Orkest met een Symfonie van Sibelius olv Kenneth Montgomery, dan is het een genot om bijvoorbeeld de hoboïsten te bekijken, hoe men helemaal enthousiast en emotioneel meebeweegt en mee ademt op de phrasen die men speelt. Vergelijk een professionele brassband: Iedereen zit doodstil, je mag eigenlijk niet bewegen. Je kunt je afvragen of dat wenselijk is, in dit verband.

Men moet speciale aandacht geven aan blazers die hand- en mondmotoriek moeten combineren. Zoals je kunt lezen in het voorgaande op deze site, komen daar duizend- en één zaken naar voren. Hiermee moeten de blazers allemaal rekening houden. Informatie bijvoorbeeld uit het gebit, de anchor points voor het mondstuk. Staat het mondstuk 1 mm teveel naar links dan kan de toon kiksen of ketsen, suizen of ruisen, et cetera. Voor een strijker geldt in feite hetzelfde voor de vingers op de snaarposities. Trombonisten weten beter dan welke blazer ook dat hun instrument weliswaar het zuiverste is van allen, maar dan moet je hem wel goed aanspelen.

Flatterzunge
Allerhande tongposities zijn bij blazers bekend. De tong moet zich bijna letterlijk in allerhande verticale bochten wringen om de gewenste klankovergang te krijgen. Vergelijk bijvoorbeeld met 'doodlen' met flatterzunge, zoals dit laatste in Darius Milhaud La Creation du Monde voor komt.

Auditory Rudder
Voor alle dit soort dingen geldt dat de oren het stuur zijn voor de feed-back. De oren sturen het lichaam bij tijdens het spelen. Maar ook: de oren zijn voor de training van de muzikant super belangrijk. Luisteren naar voorbeelden, in gedachten meespelend, de vingers gebruikend, meebewegend met het lichaam. Eventueel daarbij gebruik maken van de smaak, het gezicht, de reuk, de tast, et cetera.

Neuropsychologische hulpmiddelen
Zoals ik eerder beschreef. Voorbeeld:
Bij het luisteren naar een bepaalde passage, om die in te studeren vanaf een CD of DVD een bepaalde smaak in de mond hebbend die men kan herkennen, zoet, zuur, bitter, et cetera. Qua reuk kan men het combineren per parfums en wierook. En dan steeds bij hetzelfde stuk dezelfde hulpmiddelen.

Kleuren
Bijvoorbeeld bij passage letter A een groot stuk rood karton of rode wand, letter B groen, et cetera. Het lijkt overdreven, maar als je kijkt wat er in de sport allemaal gebeurt.

Voor veel info zoek op onze links en internet Prof. Dr. med. Eckart Altenmüller, voorts Wiesendänger, Jäncke, Múnte T.F, Daniel Levitin, et cetera.