24 - Vibrato, glissando
Hoofdstuk 24 - Paragraaf 1
24. Vibrato, glissando

24.1 Definitie vibrato

Vibrato wordt gebruikt om een toon of klank te versieren, mooier te maken. Een eenvoudige vibrato aan het eind van een toon kan mooi zijn. Teveel vibrato klinkt direct onzuiver.

In het algemeen kun je zeggen dat vibrato niet moet worden gebruikt tenzij aan het eind van een toon tijdens een solo. Blazers die altijd met vibrato spelen kan men dit afleren, zie later.

De toonhoogte kan worden beïnvloed door verschillende technieken. Zo bestaan er :


  • Lipvibrato.
    Door de lipopening iets te verkleinen en vergroten wordt de toon hoger respectievelijk lager.

  • Tongvibrato.
    Door de tong boller respectievelijk platter te maken, in een hoog tempo, kan men hetzelfde effect bereiken.

  • Kaakvibrato.
    Door de kaakopening te vergroten en te verkleinen beïnvloedt men eveneens de druk in de mond~keelholte en de stromingssnelheid van de lucht.

  • Stembandvibrato.
    Door de stembanden meer en minder aan te spannen beïnvloedt men de druk en luchtstromingssnelheid eveneens.

  • Middenrifvibrato.
    Door het diafragma snel te veranderen van spanning wordt de luchtaanvoer vanuit de longen naar het mondstuk uiteraard beïnvloed. Deze techniek wordt mogelijk gemaakt door vermeerderde of verminderde druk van de buik- en rugspieren die de romp omgeven.

  • Airstream~pivoting~vibrato.
    Door de luchtstroom omlaag in het mondstuk te blazen verlaag je de toon en omgekeerd , door de luchtstroom omhoog te richten verhoog je de toon. Door dit zeer snel te doen krijg je vibrato. Dit is meer een aanleer techniek en komt sterk overeen met de embouchurevibrato. In de praktijk is het reflexmatig erg moeilijk om de verschillende technieken toe te passen, maar het is wel mogelijk.

  • Embouchurevibrato.
    Dit is de combinatietechniek van bovenstaande middelen. Deze pas ik zelf toe, indien nodig.

  • Handvibrato.
    Door met de rechterhand (ventielhand) een licht heen~en weer gaande beweging te maken ontstaat ook drukverlaging~en verhoging. En ontstaat vibrato. Doe je dit in het hoge register, en neemt de intensiteit van de handbeweging toe , dan kan er het virtuoze shaken ontstaan. Een techniek, veel toegepast in de lichte muziek, zoals vooral in bigbands.

  • Coulissevibrato.
    Deze techniek is bijzonder prettig voor de trombônes, ongeacht welke. Door met een kleine pols/elleboog of schouderbeweging de coulisse te bewegen ontstaat een schitterende vibrato, die je qua snelheid uiteraard ook zelf kunt veranderen en toepassen. Ook in combinatie met bovenstaande technieken mogelijk. De snelheid van de vibrato is afhankelijk van het stuk dat je speelt, en moet je toepassen naar gelang de aard en het tempo.


  • Wangvibrato.
    Door tijdens het blazen rhythmisch lucht toe te laten in de wangen ontstaat een vibrato die ontstaat door de drukverlaging, die steeds optreedt. Hoever je de wangen wilt laten opbollen is een kwestie van keuze. Het geluid zal bij het doorlaten een wat suizend/ruisend karakter krijgen.

    Dizzy Gillespy speelde met volledig opgeblazen wangen, en dat kan omdat je de wangspieren(zygomatici/risorius, levator anguli oris,buccinator etc. steeds iets excentrisch laat werken bij het loslaten en daarna weer meer concentrisch en vervolgens statisch aanspant Door de steeds terugkerende drukverlaging ontstaat een toonverlaging etc.

    Bij het opbollen van de wangen ontstaat in principe een iets rondere en zachtere lippenoping.


    Glissandi rond C op Conn Victor C

    Die Welt Title Theme Hans Knips 1

    Die Welt Title Theme Hans take 2


  • 24.1 Definitie vibrato