10 - Het mondstuk
Hoofdstuk 10 - Paragraaf 7
10. Het mondstuk

10.7 Mondstuk aanmeten

Mondstuk aanmeten absolute quatsch

Het mondstuk is een mysterieus voorwerp. De meeste muzikanten ´zweren´bij hun mondstuk. Het geeft ons zelfvertrouwen. Maar niet voor iedereen. Velen blijven zoeken naar het ideale mondstuk. Dat is logisch, je wordt ouder, je lichaam verandert, je kaken slinken. Aan de andere kant, als je flink blijft studeren worden de lippen steeds sterker, met name de mondkringspier, de mondhoekopzijtrekkers, mondhoekheffers- samen de glimlachspieren genoemd- en de mondhoekomlaagtrekkers, de depressoren van de mondkringspier. Een en ander heft elkaar dus wel iets op.

In de eerste plaats moet het mondstuk onbeschadigd zijn om beter de trillingen te kunnen verwerken. Ook elke dag schoonraggen, mede om infecties te voorkomen. Viraal, bacterieel of door schimmels. Kalkaanslag verwijderen door een colabadje van een half uur.

De stemming van het instrument kan worden beïnvloed door het mondstuk, zowel ten voor- als nadele. Is de cup te ruim, te wijd of te diep dan wordt het instrument vals.

Wat is daarvan de diepere oorzaak?
De afstand van de lippenspleet naar de boring van het mondstuk is cruciaal. De uiteindelijke trillingsfrequentie die uit de boring komt is het resultaat en de optelsom van luchtwervelingen van de hoektoon of Richardson Edge teeth tone,vanaf de tanden, de kleptoon of Bernouilli-liptone van de lippen en de hoektoon Richardson Edge bore, van de boring van het mondstuk.

De afstand vanaf de lipspleet tot aan de boring moet exact kloppen. En het is net als met schoenen, ze zitten pas lekker als ze ingelopen zijn. Zo ook het mondstuk. De lippentrilling veroorzaakt door het Bernouilli effect, is een feed-back resultaat veroorzaakt door de terugkerende staande golf vanaf de beker van het instrument.

De lippen,maar indirect de gevoelscentra van de hersenen, de sensore associatievelden, moeten bij een nieuw mondstuk, wennen. Leren van het geluid dat met het nieuwe mondstuk wordt veroorzaakt. En zich aan het geluidsresultaat aanpassen. En dat kan nooit op datzelfde moment zijn. Daar gaan weken en maanden overheen. Het is een audio/neurpsychologisch gebeuren, waaraan de motoriek zich conformeert. Als alle tonen op het instrument zuiver zijn, dus als je alle grondharmonischen zuiver aanspeelt zijn de lippen pas gedeeltelijk gewend, geadapteerd. Want het gaat ook om de boventonen, het geluidsspectrum van de totale klank.

Mondstuk aanmeten en mondstukaanmeting
Mondstukaanmeting ´du moment is, en dat blijkt uit het bovenstaande, je reinste volksverlakkerij waar de eenvoudige blazer in trapt. Het wordt hoog tijd om ons niet langer belachelijk te laten maken door de zogenaamde mondstukaanmeters. Ook in Duitsland heb je deze brassparasieten. Lees het hoofdstuk lippen. En zoek daarna op internet maar eens op: Acoustical behavior of brass players lips, feedback oscillations of brass instruments in brassinstruments and reed woodwind.

In hun conclusies staan per grondtoon en boventonen de werking van beide lippen. Onderzocht zijn de buiten- en opwaarts gerichte trillingen.
-Klinkende frequenties versus resonantietrillingen.
-Golfvormen van mondstukdruk en lipbelasting
-Onderzocht zijn de trompet en de French Horn
-Curve van de nul fase.

De Japanners Saneyoshi cs schreven in 1987 al dit artikel in Acustica 62, pag. 194/210, die hiernaar onderzoek deden, dat op internet is te vinden, putten uit werk van o.a. De misschien wel 100 natuurkundige hoogleraren en lectoren acoustiekspecialisten Helmholtz, Fletcher,Martin,Elliot en Bowsher, Saneyoshi, Teramura en Yoshikawa, Plitnik, Ohtsuki, Adachi-French Horn research, Cole, Idogawa Nagai en nog tientallen anderen te vinden op pag. 18 en 19 van het bovenstaande artikel. Metingen zijn onder meer gedaan in de lippen en de mondstukcup tegelijk met een proefmicrofoon die op een versterker is aangesloten. Afbeelding staan in het artikel.

De zogenaamde mondstukaanmeters doen zich als half-dokter, met witte jas en al, en half-natuurkundige voor en gebruiken een eenvoudige spirometer om de longinhoud te meten. En vragen daar een flink bedrag voor, dat in gelezen de artikelen voornoemd, louter diefstal is en misbruik van de onwetendheid der blazers.

Spirometer
Maar het gebruik van de spirometer, dat ik zelf in 1977 al heb geïntroduceerd is louter bedoeld om COPD of CARA te constateren. Patiënten van deze aandoeningen van de luchtwegen, met een beperkte afvoersnelheid met als oorzaak samentrekking van de longblaasjesvernauwers, moeten een daarbij aangepast mondstuk en instrument hebben in het begin, waarbij de lucht niet te snel mag worden afgevoerd. Dus cornet, trompet, bugel en eventueel alt.

Het meten van de ESW, de éénsecondewaarde alleen is van belang. Door te zeggen dat een bas meer lucht nodig heef als een cornet laat je blijken dat je de acoustiekleer niet beheerst want het geluid wordt NIET door lucht veroorzaakt maar door trillingen.

Lange tong geen staccato?
Ook het meten van de tonglengte en dan te beweren dat je met een lange tong geen snelle staccato kunt spelen is een opmerking uit het onbeschrevene. Onzin.
Het met de schuifmaat meten heeft alleen zin om de kaakgewrichtmobiliteit te testen, omdat in brass playing de onderkaak altijd naar voren moet staan.

De gemiddelde amateur die zich een mondstuk laat aanmeten zal eerst aan alle andere voorwaarden moeten voldoen-ademsteun,schedelstand, houding, kaakfunctie, lippenopening etc. alvorens een te duur mondstuk aan te schaffen.

Mijn ervaring met spijtoptanten van de mondstukaanmeting luidt alsvolgt:

Men studeert zelf weinig door omstandigheden of motivatiegebrek en denkt door een ander mondstuk een beter resultaat te krijgen. Gezien het feed back lippenklep - model is dit onmogelijk op dat moment. Slechts een toevalstreffer rest .Verwijzen naar succesvolle mondstukinterventies uit het buitenland verwijs ik naar het land van de geraffineerde koopman.

De winkeliers als Adams, Van der Glas, Pfeiffer en anderen verwijs ik naar een veel beter voorstel, lees mijn artikelen over 3 mondstukken, maar zorg in je bedrijf dat de mensen wel goed worden voorgelicht alvorens ze één of meer mondstukken kopen.


10.7 Mondstuk aanmeten